Non-profit organisaties missen voorlopig digitale trein
De Non-profit technologiebarometer legt bloot waarop non-profits vastlopen
Non-profit organisaties zijn nog niet mee met de digitale revolutie. Zo maken ze weinig gebruik van de uitgebreide data die ze hebben verzameld en is AI nog niet ingeburgerd. Opvallend: meestal hebben ze helemaal géén digitale strategie. Beperkte budgetten en weerstand tegen verandering zijn vaak de boosdoeners. Dat blijkt uit de eerste Non-profit Technologiebarometer van AP Hogeschool Antwerpen en Enter Digital.
423 Vlaamse non-profitorganisaties namen de afgelopen maanden deel aan de eerste technologiebarometer. Het gaat om kleine en grote organisaties, van de kunst -en cultuursector tot overheid en publieke instellingen. Maar 1 ding hebben ze gemeen: de digitalisering staat bij deze organisaties nog in de kinderschoenen. Een gemiste kans.
Download het volledige rapport
Hier volgen de meest opvallende resultaten en observaties.
Data onderbenut om maatschappelijk doel waar te maken
Uit het onderzoek blijkt dat de overgrote meerderheid van organisaties hun bestaande data slechts occasioneel of minimaal benutten. Bijna de helft van de respondenten (49%) geeft aan dat ze gegevens niet intensief gebruiken, en slechts 4% geeft aan dit zeer intensief te doen. Veel organisaties hanteren een projectmatige aanpak en gebruiken data slechts af en toe.
Ik zie het de hele tijd gebeuren: het gros van non-profits steekt veel energie in het werven van nieuwe mensen. Verzamelt zo veel data, maar faalt daarna om die data goed op te slaan, te verrijken en maximaal te gebruiken voor hun doelen op vlak van vrijwilligers, leden, donateurs en ondertekenaars. Een gemiste kans om fondsen te werven voor hun maatschappelijk doel.
– Wannes Heirman, PhD. Onderzoeker bij AP Hogeschool Antwerpen.
Een gebrek aan uitgeschreven digitale strategie
Een meerderheid van de non-profits heeft geen formeel vastgelegde digitale strategie, wat wijst op een gemiste kans voor systematische digitale transformatie. Minder dan één op de vijf organisaties heeft een gedocumenteerde digitale strategie. "Het ontbreken van een strategische aanpak kan een hinderpaal vormen voor het benutten van digitale kansen," benadrukt Rutger Meekers. “Het valt verder ook op dat organisaties zonder dergelijke formele digitale strategie ook minder frequent geavanceerder digitale technologieën, zoals ERP, Big Data Analyse en Blockchain benutten. Dit heeft ook implicaties op hun digitale volwassenheidsniveau” aldus nog Meekers.
Non-profit organisaties zitten in een digitale illusie
De studie categoriseert non-profits in vier niveaus van digitale maturiteit. Opvallend is dat slechts een kleine minderheid van de organisaties een volledige digitale transformatie (het zogenaamde “digitale zijn”) heeft ondergaan. "Dit markeert een cruciaal gebied voor ontwikkeling, waarbij non-profits gesteund moeten worden in hun transitie naar geïntegreerde digitale praktijken," legt Heirman uit. Volgens Meekers zitten vele non-profits momenteel in een fase van digitale illusie: “Ze blijven hangen in een loop van digitaal te doen. Het gevaar is dat echte digitale transformatie daardoor niet mogelijk is, omdat het fundament van de organisatie niet wordt veranderd door digitale inspanningen.”
Cloud is alomtegenwoordig, Artificial Intelligence blijft onderbenut
De enquête onthult dat 87% van de non-profits frequent cloud-applicaties gebruiken, gevolgd door CRM-systemen (51%) en ERP-oplossingen (30%). Dit staat in schril contrast met het gebruik van de nochtans zeer actuele AI-toepassingen die door slechts 7% van de non-profitorganisaties dikwijls tot heel vaak worden gebruikt. "De adoptie van basis digitale tools en bewezen tools zoals cloud-applicaties is hoog, maar geavanceerde technologieën zoals kunstmatige intelligentie en blockchain worden nog maar zeer beperkt verkend binnen de sector," verduidelijkt Rutger Meekers van Enter Digital. “We zien wel verschillen tussen sectoren. Zo is het gebruik van AI het hoogste in sectoren zoals educatie en ontwikkeling, maar ook daar blijft het eerder laag”, aldus nog Meekers.
Wat betreft de doelen waarvoor digitale toepassingen worden gebruikt toont de technologiebarometer aan dat een overgrote meerderheid van de organisaties digitale tools gebruikt voor cruciale functies zoals financieel beheer, marketing en communicatie, en personeelsbeheer. "Deze technologieën stellen non-profits in staat om hun operationele efficiëntie te verbeteren en hun strategische doelen effectiever te realiseren," stelt Wannes Heirman van AP Hogeschool.
Databeveiliging is een prominent thema… omdat het moet.
Een significante meerderheid van de organisaties aangeeft verantwoordelijken te hebben voor deze gebieden. Zo heeft 74% van de non-profits een vearntwoordelijke voor GDPR-gerelateerde vragen. "De resultaten suggereren een sterke bewustwording van GDPR en de noodzaak voor betere beveiligingsmaatregelen," merkt Heirman op. Uit de resultaten komt wel duidelijk naar voor dat wettelijke verplichtingen zoals GPDR een sterke stimulans hebben gevormd voor het aanstellen van data-verantwoordelijken. Rutger Meekers stelt: “Deze tendens bevestigt dat non-profits nog te vaak reactief denken… in plaats van proactief te handelen, handelen zij qua digitalisering nog te vaak wanneer externe verplichtingen dit eisen.” Qua veiligheid nemen non-profits dan wel de nodige maatregelen, qua data-kwaliteit zien we amper 44% van de non-profits hier een verantwoordelijke voor heeft aangeduid.
Hinderpalen: Implementatieproblemen, beperkte budgetten en weerstand tegen verandering
De non-profits worden geconfronteerd met diverse uitdagingen, zoals reële en gepercipieerde implementatieproblemen, budgettaire beperkingen, die het moeilijk maken om digitale stappen vooruit te zetten. "Deze barrières moeten worden aangepakt om de sector in staat te stellen volledig te profiteren van technologische innovaties," stelt Meekers. Het onderzoek toont aan dat ook weerstand tegen verandering een rol speelt. Volgens Meekers speelt er bij non-profits nog een bijkomende complexiteit: “In tegenstelling tot profit-organisaties draaien heel wat non-profits grotendeels op vrijwilligers. Zo’n mensen zijn – aangezien ze niet op de payroll staan – minder bereid om zich aan te passen. Bovendien ontlenen heel wat vrijwilligers hun identiteit binnen de non-profit aan het feit dat ze ooit veel tijd hebben gestoken in digitale toepassingen die vandaag achterhaald zijn, of minstens toch geoptimaliseerd kunenn worden.”
Strategische aanbevelingen en toekomstvisie
Op basis van deze inzichten roepen AP Hogeschool en Enter Digital leveranciers op om innovatieve, betaalbare oplossingen te ontwikkelen die zijn afgestemd op de unieke behoeften van non-profits. Bovendien benadrukken ze het belang van samenwerking tussen technologieleveranciers en non-profitorganisaties om digitale strategieën te formuleren die leiden tot meetbare verbeteringen in dienstverlening en missie-uitvoering.
Download het volledige rapport
Over AP Hogeschool Antwerpen en Enter Digital
AP Hogeschool Antwerpen is een innovatieve onderwijsinstelling die zich richt op praktijkgericht onderzoek en onderwijs. Wannes Heirman maakt deel uit van onderzoeksgroep BRON. Onderzoek naar digitale transformatie is één van de belangrijkste peilers binnen deze onderzoeksgroep.
Enter Digital is een vooraanstaand adviesbureau dat gespecialiseerd is in het ondersteunen van non-profitorganisaties bij hun digitale transformaties, met een nadruk op duurzame en toegankelijke technologieoplossingen.
Contactgegevens voor meer informatie
Wannes Heirman, Lector-Onderzoeker
AP Hogeschool Antwerpen
Wannes.Heirman@ap.be
0496/263654
Rutger Meekers, Digitaal strateeg
Enter Digital
rutger@enterdigital.coop